این روزها دربارهی طراحی تجربه کاربری (User Experience Designe) زیاد می‌شنوید. احتمالا٬ کنجکاو شده‌اید که بدانید وقتی مردم از یک حرفه‌ی روبه‌رشد و پول‌ساز یا موجودی به‌نام طراح تجربه کاربری یا UX Designer حرف می‌زنند٬ دقیقا از چه‌چیزی می‌گویند و در این حرفه چه می‌کنند؟
احتمالا٬ در گوگل سرچ می‌کنید ولی احتمالا چیز دندان‌گیری نصیبتان نمی‌شود. چون بیشترِ نوشته‌ها دربارهی تبلیغات دوره‌های آموزشی است و تکراری و مبهم. البته٬ خیلی هم نباید بی‌انصاف باشیم. چون مطالب خوب و دقیقی هم دربارهی UX و آموزش UX و دیزاین در این دنیا نوشته شده‌اند.
اما٬ نکته‌ی مهمی اینجا وجود دارد: بهترین نویسنده‌ها هم نمی‌توانند نقاشی‌کشیدن را تمام‌وکمال با نوشتن دربارهی نقاشی توصیف کنند و توضیح دهند.طراحی تجربه کاربری بیشتر دیدنی است تا خواندنی. در این حرفه هم شما با دیزاین سروکار دارید٬ با خلق‌کردن و کشیدن چیزی ولی نه روی بوم و یا کاغذ. پس٬ برای اینکه تصویری روشن از طراحی تجربه کاربری داشته باشیم٬ حتما نباید درباره‌اش بخوانیم.
به‌همین دلیل٬ و برای رفع‌کردن کنجکاوی شما٬ آن‌هم یک‌بار برای همیشه٬ در این مطلب ۳ نمونه از بهترین طراحی‌ها معرفی شده تا درکنار همه‌ی مطالبی که دراین‌باره خوانده‌اید٬ ببینید وقتی از طراحی‌کردن تجربه کاربری حرف می‌زنیم٬ دقیقا از چه‌چیز حرف می‌زنیم.
بریم سراغ اولین نمونه!
۱.اولینْ بهترین نمونه‌ی طراحی تجربه کاربری: گوگل Google
برای دیدن اولین نمونه نیاز نیست راه دوری برویم. بهترین و گویاترین نمونه‌ی یک طراحی تجربه کاربری حرفه‌ای٬ که کاملا منطبق بر نیازهای کاربران خودش است٬ یک کلیک با ما فاصله دارد و بیشتر ما هر روز آن را می‌بینیم: بله٬ صفحه‌ی سرچ گوگل. شما وقتی سوالی دارید و میخواهید آن را بپرسید چه میخواهید؟ جواب را٬ آن‌هم خیلی سریع.
گوگل خیلی خوب نیاز و توقع کسانی را که به سراغ موتورهای جست‌وجو می‌آیند می‌داند. برای همین صفحه‌ای طراحی کرده درنهایت سادگی که همه به‌راحتی می‌توانند با آن کار کنند. هر کاربری٬ حتی مادربزرگ شما٬ اگر برای اولین‌بار بخواهد چیزی را در گوگل سرچ کند؛ کار سخت و پیچیده‌ای را نباید انجام دهد.
اگر کاربر حرفه‌ای گوگل باشید و با جی‌میل و خدمات دیگر گوگل هم زیاد سروکار داشته باشید٬ بازهم چیزهایی که بخواهید در همان صفحه‌ی اول وجود دارند. درعین‌حال٬ با صفحه‌ی شلوغی هم مواجه نیستید. گوگل هرروز بزرگ‌تر می‌شود٬ ولی صفحه‌ی اولش را نه شلوغ‌تر می‌کند و نه رنگی‌تر؛ چون می‌داند کاربران با همین صفحه‌ی ساده تعامل راحت و لذت‌بخشی را تجربه می‌کنند.
۲. دومینْ بهترین نمونه طراحی تجربه کاربری: جی‌میل Gmail
ما به چه دلیل ایمیل می‌سازیم؟ چه نیازهایی داریم؟ چرا بعضی از سرویس‌های ایمیل از بقیه محبوب‌تر هستند و کاراتر تاجایی‌که شم مجبور می‌شوید در آن‌ها ایمیل بسازید؟ حتما تا به‌حال این جمله را شنیدید: دیگه کی از یاهومیل یا هات‌میل استفاده می‌کنه؟؟؟!!!!!
پاسخ این است: شما نیازهایی مشخص و روبه‌رشد و متغیر دارید برای ایمیل‌داشتن در دنیای امروز٬ که حتی باید جلسات کاری‌تان را آنلاین برگزار کنید. شما از ایمیل سادگی میخواهید و کارایی. قطعا از ایمیل جانک نمی‌خواهید و چک‌کردن مدام هم این‌باکس و هم جانک٬ها و نگرانی از اینکه شاید ایمیلی که منتظر جوابش هستید در جانک گیرنده جا مانده!
علاوه‌براین‌ها٬ شما یک ایمیل میخواهید که امکانات خوبی برای فرستادن مدارک با حجم زیاد به شما بدهد و با زبان فارسی مشکلی نداشته باشد و دستتان در نوشتن باز باشد و راحت با سایر سرویس‌هایی که خیلی از آن‌ها استفاده می‌کنید سینک شود.
فکر کنم همه‌ی این‌ها شما را به جی‌میل می‌رساند و آن طراحی ساده و همه‌چیزتمامش که تقریبا فکر همه جا را کرده!
۳. سومینْ بهترین نمونه‌ی طراحی تجربه کاربری: تلگرامTelegram
چندوقت پیش کسی به‌شوخی جایی نوشته بود «تو آپدیت بعدی٬ تلگرام شب‌ها هم که غصه داریم میاد نازمون می‌کنه». این یعنی تلگرام کاربران خود را درسراسر جهان به‌خوبی می‌‌شناسد. تلگرام دقیقا می‌داند مردم جهان از یک پیام‌رسان چه انتظاراتی دارند و در تعاملاتشان چه می‌خواهند. تلگرام امکانات فراوانی را در اختیار کاربر خود قرار می‌دهد.
شاید یکی از هوشمندانه‌ترین امکان تلگرام٬ که نشان‌دهنده‌ی شناخت او از نیازهای بالقوه‌ی کاربرانش است٬ قدرت کاربر در پاک‌کردن و ادیت‌کردن پیام‌هایش در این پیام‌رسان باشد. همه‌ی کسانی‌که از تلگرام استفاده می‌کنند زمانی‌که پیامی را که به اشتباه فرستاده بودند به‌راحتی و بدون به‌جا گذاشتن اثری پاک کردند٬ حس خوب و بی‌نظیری را تجربه می‌کنند.
هوشمندی و وقت‌شناسی تلگرام٬ که نشان می‌دهد چه شناخت عمیقی از ثابت‌نبودن تجربه کاربری دارد٬ همین أواخر و در رقابت با واتس‌اپ به‌خوبی خود را نمایان کرد. جنجال عظیمی دربارهی آخرین آپدیت واتس‌اپ در میان کاربران ایجاد شد. بسیاری از کاربران گمان کردند که این پیام‌رسان قرار است حساب آن‌ها را ببندد و به‌همین‌دلیل تصمیم گرفتند به پیام‌رسان دیگری کوچ کنند.
درهمین گیرودار٬ تلگرام قهرمانانه وارد شد و به کاربران واتس‌اپ آرامش داد و گفت: نگران نباشید! اگر میخواهید از واتس‌اپ به جای دیگری کوچ کنید٬ بیایید به تلگرام. می‌توانید وسایلتان را نیز از آن‌طرف با خودتان بیاورید این‌طرف! واتس‌اپ تا به خودش بیاید و ابهامات دربارهی آخرین آپدیتش را رفع کند٬ کار از کار گذشته بود.
نتیجه‌ای که می‌گیریم …
من و شما و آدم‌های زیاد دیگری در سراسر دنیا هر روز از این ۳ نمونه استفاده می‌کنیم. آن‌ها بخشی از زندگی ما شدند. چون دقیقا ما و زندگی و نیازهای زندگی کاری و شخصی ما را می‌شناسند٬ چون برای تعامل رضایت‌بخش با ما طراحی شده‌اند. و این جادوی طراحی تجربه کاربری است.
آموزش ux و استفاده از جادوی دیزاین به بهترین شکل و موفق‌شدن در دنیای دیزاین و طراحی تجربه کاربری٬ مانند هر مهارت دیگری٬ فقط با گذراندن دوره‌های آموزشی و حتی چند سال کار‌کردن در این حوزه به‌دست نمی‌آید. باید مدام بهترین‌ها و بدترین‌ها٬ موفق‌ها و ناموفق‌ها را دید و آموخت. دقت و مطالعه‌ی نمونه‌های خوب و مقایسه‌ی آن با نمونه‌هایی از طراحی‌های تجربه کاربری ناموفق جادو و پیچیدگی‌های user experience design را بیشتر برای شما مشخص می‌کند.
امیدوارم این نوشته برای درک‌کردن بهتر دنیای پیچیده و زیبای دیزاین و طراحی UX به شما کمک کرده باشد. اگر سوالی دارید٬ خوشحال می‌شوم به آن جواب بدهم.
